Bolesławiecka ceramika to dziś jedna z najbardziej rozpoznawalnych na świecie polskich marek w dziedzinie designu i sztuki użytkowej. Jej sukces to nie tylko efekt kunsztu projektantów i rzemieślników, lecz także konsekwentnej, wieloletniej strategii promocji, realizowanej w kraju i za granicą.
Dziesięć lat temu, z inicjatywy prezydenta Bolesławca, burmistrza Nowogrodźca oraz wójta Gminy Bolesławiec, powołano Stowarzyszenie Gmin Ceramicznych Rzeczypospolitej Polskiej (SGCRP). Zrzesza ono samorządy i instytucje, których działalność nierozerwalnie związana jest z tradycją ceramiczną regionu. Obecnie członkami stowarzyszenia są: Miasto Bolesławiec, Miasto i Gmina Nowogrodziec, Gmina Bolesławiec oraz Gmina Warta Bolesławiecka. Partnerem wspierającym jest Muzeum Ceramiki w Bolesławcu.
SGCRP wzoruje swoją działalność na międzynarodowych organizacjach miast ceramiki – włoskim AiCC, francuskim AfCC i hiszpańskim AeCC – które od 2014 roku współtworzą Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej „Miasta Ceramiki”. Stowarzyszenie z Bolesławca z powodzeniem reprezentuje Polskę w ramach Europejskiego Szlaku Ceramiki, jednego z prestiżowych szlaków kulturowych Rady Europy, do którego Bolesławiec przystąpił w 2021 roku.
Międzynarodowa współpraca pozwala nie tylko promować bolesławieckie rzemiosło w Europie, lecz także uczestniczyć w projektach badawczych, edukacyjnych i wystawienniczych. Jednym z pierwszych efektów tej współpracy była wystawa „Z bolesławieckiej gliny”, prezentująca współczesne wzornictwo regionu w ośrodkach ceramicznych we Włoszech. Ekspozycja – obejmująca setki wyrobów lokalnych zakładów – stała się wizytówką polskiego designu. Po premierze w Bolesławcu (2016) była prezentowana m.in. w Vietri sul Mare, Rzymie, Anconie i Faenzie. Choć pandemia przerwała dalsze plany, projekt powrócił w nowej odsłonie – m.in. w Porsgrunn (Norwegia, 2023), Wiedniu (Austria, 2023) i Nogent-sur-Marne (Francja, 2025).
Dzięki współpracy z Europejskim Szlakiem Ceramiki, bolesławieccy twórcy regularnie prezentują swoje wyroby podczas prestiżowego festiwalu Argillà, najważniejszego wydarzenia ceramicznego w Europie, organizowanego na przemian we włoskiej Faenzie i francuskim Aubagne. Ceramika z Bolesławca pojawiła się tam w latach 2022, 2024 i 2025, wzbudzając ogromne zainteresowanie branży.
Stowarzyszenie angażuje się również w projekty finansowane ze środków zewnętrznych. Dzięki udziałowi w programach CERASMUS+ i CERDEE uczniowie i rzemieślnicy z regionu zdobywali doświadczenia z zakresu nowoczesnych technologii ceramicznych i promocji rzemiosła artystycznego. Zrealizowane zostały też duże przedsięwzięcia infrastrukturalne: „Polska i Norwegia na Europejskim Szlaku Ceramiki” oraz „Centra dawnych rzemiosł na szlaku Via Fabrilis”, w ramach których powstały nowoczesne obiekty popularyzujące lokalne dziedzictwo – Centrum Dawnych Technik Garncarskich przy ul. Kutuzowa 14 oraz nowa siedziba Muzeum Ceramiki w Pałacu Pücklera przy ul. Zgorzeleckiej 28/29. Oba miejsca prezentują przekrojowe kolekcje wyrobów wszystkich bolesławieckich wytwórni.
Istotną częścią działalności SGCRP jest również promocja medialna. Osiągnięcia bolesławieckiej ceramiki dokumentowane są w katalogach, folderach, ulotkach, kalendarzach oraz w internecie – m.in. w cyklu „Stemplem i pędzlem malowane”. Informacje o bolesławieckich tradycjach rzemieślniczych pojawiały się także w zagranicznych mediach, w tym w prestiżowym japońskim magazynie „Fujingaho”.
W ostatnich miesiącach stowarzyszenie podjęło działania zmierzające do objęcia ceramiki bolesławieckiej unijnym oznaczeniem geograficznym oraz wpisania jej na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Celem jest nie tylko ochrona tradycji, ale również wzmocnienie pozycji twórców na rynku międzynarodowym. Chroniona marka to bowiem większe możliwości eksportowe i inwestycyjne dla całego regionu.
SGCRP finansuje swoją działalność ze składek członkowskich – 0,25 zł od mieszkańca każdej z gmin. Nikt z członków nie pobiera wynagrodzenia, a w latach 2016–2025 na działania statutowe przeznaczono nieco ponad 85 tys. zł. W przedsięwzięcia stowarzyszenia aktywnie włączają się partnerzy instytucjonalni, placówki dyplomatyczne oraz środowiska polonijne. Zakłady ceramiczne wspierają inicjatywy poprzez przekazywanie wyrobów do zbiorów instytucji kultury.
Dzięki konsekwentnym działaniom SGCRP, będącego platformą współpracy samorządów, instytucji kultury i producentów, bolesławiecka ceramika utrwaliła swoją pozycję symbolu polskiego wzornictwa. Wystawy, projekty edukacyjne, międzynarodowe kontakty i obecność podczas prestiżowych wydarzeń sprawiają, że stała się ważną częścią europejskiego dziedzictwa kulturowego. Współpraca lokalnych samorządów umożliwia wspólne planowanie przyszłości ceramiki bolesławieckiej, a w planach stowarzyszenia są już kolejne, innowacyjne przedsięwzięcia promujące jej niepowtarzalny charakter.
